Rusya işgaline uğrayan Ukrayna’nın NATO’ya girme yönünde ısrarlı talepleri devam ederken, Kiev yönetimini şimdilik askeri ittifakta görmek istemeyen bazı Batılı ülkelerim ABD ile İsrail arasındakine benzer bir işbirliği formülü üzerinde çalıştığı iddia edildi. Böylece Kiev yönetimine destek sürerken, 2014’ten bu yana Ukrayna topraklarının bir kısmını işgal eden Rusya ile doğrudan bir çatışmanın önüne geçilmesi hedefleniyor. Tam üyelik alamadığı takdirde ciddi güvenlik taahhütleri talep eden Ukrayna tarafının ise bu formülü nasıl değerlendireceği belirsizliğini koruyor.
İngiliz The Telegraph gazetesinin haberine göre, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın başını çektiği üyeler, Ukrayna’ya askeri araç ve finansal yardım, ordunun eğitimi ve etkin istihbarat paylaşımı gibi imkanlar sunarak askeri kabiliyetlerini NATO seviyesine çıkaracak bir teklif sunmaya hazırlanıyor.
Vilnius’taki zirve öncesi Türkiye, Ukrayna’nın üyeliğine yeşil ışık yakarken, ABD ve Almanya bu konudaki muhalefetin başını çekiyordu. Daha önce kendileri için öncelikli konunun Ukrayna’nın üyeliği değil, Rus işgaline karşı desteklemek olduğunu belirten Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise Kiev yönetimiyle NATO’nun İsrail’le anlaşmasına benzer bir mutabakat yapılmasını önerdi. İsrail bir NATO üyesi olmamasına rağmen, ABD’den her yıl ordusunu modernleştirmek için milyarlarca dolarlık mühimmat desteği alıyor. Scholz’a göre bu model, Ukrayna’nın da Rusya’ya karşı mücadelesinde “çok önemli bir rol” oynayabilir.
Ukraynalı yetkililer ise daha hızlı aksiyon alınması yönünde isteklerini tekrarlıyor. NATO zirvesinden önce konuşan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, kendilerine üyelik için belirgin bir yol haritası verilmemesini “absürt” olarak niteledi. Zelenski ayrıca NATO’nun tam üyelik sürecini başlatmasa bile onun yerine ülkesi için net ve somut güvenlik garantileri istediğini belirtmişti. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ise Twitter’dan yaptığı paylaşımda NATO üyelerinin Ukrayna’nın hızlandırılmış bir üyelik süreci için anlaşmaya vardığını söyledi. NATO’ya katılacak potansiyel üyelerden birçok reform isteyen üyelik eylem planının kendileri için rafa kaldırıldığını söyleyen Kuleba, böylece askeri ittifaka katılım süreçlerinin daha da kısalacağını ifade etti.
Öte yandan NATO üyelerinden Ukrayna’ya silah yardımları da hız kesmeden sürüyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ukrayna’ya yüksek tahrip gücüne sahip uzun menzilli yeni füzeler göndereceklerini bildirdi. Vilnius’ta gazetecilere konuşan Macron, Ukrayna’ya uzun menzilli füzeler dahil ek silah ve askeri mühimmat gönderileceğini belirterek, Rusya’nın bu savaşı kazanmaması gerektiğini ifade etti. Ulusal basında, Fransa’nın Ukrayna’ya SCALP tipi füzeler göndereceği kaydedildi.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO Vilnius Liderler Zirvesi oturumları öncesinde Yeni Zelanda Başbakanı Chris Hipkins ve Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol ile basına açıklamalarda bulundu. Stoltenberg, Yeni Zelanda Başbakanı Hipkins ile basına yaptığı açıklamada Yeni Zelanda’nın çok değerli bir ortak ve güvenliğin bölgesel değil küresel bir konu olduğunu vurgulayarak şu ifadeleri kullandı; “Hint Pasifik’te olanlar Avrupa ve NATO için önemlidir ve Avrupa’da olanlar Hint Pasifik için önemlidir. Ve Ukrayna’daki savaşın nasıl istenmeyen küresel sonuçları olduğunu görüyoruz. Ve Ukrayna’ya verdiğiniz destek için minnettarım. Fark oluşturuyor.”
